Mục lục
Thân thuộc không kém gì hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình,... hoa sen nhẹ nhàng đi từ cuộc sống dung dị đời thường vào những dòng ca dao trữ tình, những câu tục ngữ triết lý. Hãy cùng thưởng thức những câu tục ngữ, ca dao về hoa sen để không chỉ hiểu được vẻ đẹp của loài hoa này mà còn thấu hiểu những thông điệp mà ông cha ta gửi gắm.
Hình tượng sen trong các câu tục ngữ, bài ca dao về hoa sen
Hoa sen là loài hoa vừa có sắc, vừa có hương. Vẻ đẹp và điều kiện sống của hoa sen đã được khái quát một cách chính xác trong bài ca dao:
“Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.”
Từ những đặc điểm ấy, hoa sen được cho là tượng trưng cho những điều quật cường, tinh khiết và thoát tục trong cuộc sống. Hoa sen trong Phật giáo còn ẩn chứa nhiều tư tưởng sâu xa. Hoa sen đại diện cho hòa bình, thịnh vượng và tính giác ngộ. Sen cũng chính là hiện thân của quy luật nhân quả luân hồi. Hoa sen đại diện cho quá khứ, đài sen đại diện cho hiện tại và hạt sen chính là tương lai, sự nối tiếp liên tục. Với từng ấy giá trị tinh thần, hoa sen xứng đáng trở thành quốc hoa của dân tộc Việt Nam ta.
Khi đi vào những câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao về hoa sen, loài hoa này giữ vai trò làm nổi bật vẻ đẹp của con người Việt Nam. Đó có thể là vẻ đẹp nhẹ nhàng, duyên dáng và tinh khôi của người phụ nữ Việt. Đó cũng có thể là sự thanh tao, bất khuất của trang quân tử, không dễ ngã lòng trước cám dỗ của lợi danh, luôn giữ tâm thanh bạch dù ở hoàn cảnh nào.
Hơn hết, tâm hồn của mỗi con người Việt Nam được ví như hoa sen thơm ngát. Dù sống ở đâu và trong hoàn cảnh nào vẫn giữ cho mình nguyên vẹn nét trong trắng, thanh cao. Bên cạnh đó, hoa sen, ao sen còn là vật gửi tình, là nơi bày tỏ tình cảm của các cặp trai gái thuở xưa. Câu thành ngữ, tục ngữ hay bài ca dao về hoa sen đồng thời là những khúc ca ca ngợi vẻ đẹp của những vùng đất lành trên đất nước ta.
Vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước, con người qua các câu ca dao về hoa sen
Không chỉ riêng ca dao về hoa sen mà hầu như bài ca dao nào cũng tôn lên vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước và con người Việt Nam. Những câu thơ bình dị, gần gũi trong các bài ca dao về hoa sen từ lâu đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của nhân dân và ai cũng có thể đọc được ít nhất một bài ca dao về loài hoa này. Chúng ta hãy cùng nhau điểm qua một số bài ca dao hay nhất về hoa sen.
1. Hoa sen nở đẹp trong đầm
Mùi hương tinh khiết âm thầm tỏa bay
Yêu thương vun bón tháng ngày
Nay hoa hé nhụy lòng đầy nao nao.
2. Xin cho sen sắc ngọt ngào
Ơn đời mưa nắng dạt dào tinh khôi
Tiếng cười luôn thắm trên môi
Dáng thanh tâm tịnh, đứng ngồi thoảng hương.
3. Thấy dừa thì nhớ Bến Tre,
Thấy bông sen nhớ đồng quê Tháp Mười.
4. Ai đi Châu Đốc, Nam Vang
Đi qua Đồng Tháp thấy bạt ngàn bông sen.
5. Ai về Đồng Tháp mà xem,
Bông sen, bông súng nở chen lúa vàng.
6. Rủ nhau ra tắm hồ sen,
Nước trong bóng mát, hương chen cạnh mình.
Cứ chi vườn ngọc, ao quỳnh
Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay.
7. Ai cho sen muống một bồn
Ai từng chanh khế sánh cùng lựu lê.
8. Đố ai mà được như sen,
Chung quanh cánh đỏ, giữa chen nhị vàng.
Nhị vàng, bông thắm, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
9. Hồ Tĩnh Tâm giàu sen bạch diệp,
Đất Hương Cần ngọt quýt thơm cam.
Ai về cầu ngói Thanh Toàn,
Đợi đây về với một đoàn cho vui!
10. Đầm sen, bãi sậy, rừng tràm
Kinh dài khắp đất, lúa xanh rợp trời.
Xem thêm:
Tuyển tập thơ về hoa sen - biểu tượng của nét đẹp Việt Nam
Status về hoa sen hay nhất về cuộc đời, con người
Thổn thức với 30 bài thơ về hoa dạt dào xúc cảm
11. Sông sâu nước chảy làm vầy,
Ai xui em đến chốn này gặp anh?
Đào tơ sen ngó xanh xanh,
Ngọc lành phải giá, gái lành phải duyên.
Cho hay tiên lại gặp tiên,
Phượng hoàng há dễ đứng bên đàn gà.
12. Lênh đênh nước chảy bèo trôi
Chờ khi nước lụt, bèo ngồi đầu sen.
13. Hoa sen mọc bãi cát lầy
Tuy rằng lấm láp vẫn mầm hoa sen
Thài lài mọc ở ven sông
Tuy rằng xanh tốt vẫn tông thài lài.
14. Thân chị như cánh hoa sen,
Chúng em như bèo bọt chẳng chen được vào
Lạy trời cho cả mưa rào,
Cho sấm cho chớp, cho bão to gió lớn,
Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên!
15. Hoa sen sao khéo giữ màu,
Nắng nồng không nhạt, mưa dầu không phai.
16. Cổ tay em trắng như ngà
Đôi mắt em liếc như là dao cau
Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu như thể hoa sen.
17. Ngày thời ngậm búp hoa sen
Đêm thời em gạt ngọn đèn em trông.
18. Sen ơi giữ lấy trăm đường
Gần bùn nhưng chẳng thấm vương mùi bùn
Nghĩa ân ghi nhớ bồi vun
Giàu sang không chuộng, khốn cùng chẳng khinh.
19. Ai chơi ta cũng chơi cùng
Chơi sen quân tử, chơi tùng trượng phu.
20. Bao giờ sen mọc biển đông
Cha con nhà Nguyễn bế bồng nhau đi.
21. Nhân tài như thể bách hoa
Hoa sen thơm ngát hoa trà đẹp tươi.
22. Cho hay cái thói người ta
Ít thì sen cúc, nhiều ra rong bèo.
23. Chị là con gái nhà giàu,
Ăn mặc tốt đẹp, vào chầu tòa sen.
Em là con gái nhà hèn,
Ăn mặc rách rưới, mon men ngoài hè.
24. Lá xanh thăm thẳm lòng Bi
Dũng cành vươn thẳng, thoát ly bùn sình
Nâng nụ sắc Trí kết tinh
Nở thành hoa thắm lung linh giữa đời.
25. Trên đời gì rẻ bằng Bèo,
Chờ khi nước lụt, Bèo trèo lên Sen.
Trên đời gì tốt bằng Sen,
Quan yêu dân chuộng, rã bèn cũng hư.
26. Dù cho tình lắm đắng cay
Yêu không oán hận tình vầy tim đau
Thủy chung giữ vẹn sắc màu
Đẹp tươi sen nở, ngẩng đầu ngạo nhân.
27. Đàn Châu Tuấn ít ai biết gảy,
Sáo Tam Kỳ ít kẻ biết nghe.
Ai cho trúc nọ lộn tre,
Ai đem chỉ gấm mà xe tim đèn.
Ai cho vàng đá đua chen,
Ai cho bèo nọ lộn sen một bồn.
28. Hoa sen mọc bãi cát lầm
Tuy rằng lấm láp vẫn mầm hoa sen
Thài lài mọc ở ven sông
Tuy rằng giống tốt vẫn tông thài lài.
29. Sen Tháp Mười hương thơm ngào ngạt
Lúa Tháp Mười trĩu hạt oằn bông.
30. Lên chùa bẻ một cành sen
Ăn cơm bằng đèn, đi cấy sáng trăng
Ba cô có hẹn cùng chăng?
Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm
Cầu cho trong ấm ngoài êm.
31. Sen mọc giữa đồng lòng sen trắng
Sen đất Tháp Mười mưa nắng vẫn tươi
Bông sen như nết con người
Đẹp như con gái Tháp Mười quê ta.
Tình yêu đôi lứa trong những bài ca dao về hoa sen
Vốn dĩ là thể loại trữ tình dân gian, nên ca dao về hoa sen không thể thiếu sự bày tỏ tình yêu lứa đôi. Đây là chủ đề được thể hiện sâu sắc và rõ ràng trong ca dao, tục ngữ Việt Nam.
Tình cảm được thể hiện trong các bài ca dao về sen rất ý tứ, nhẹ nhàng, duyên dáng. Đồng thời, ta còn cảm nhận được sự chân thành, mộc mạc trong tâm ý. Trong mỗi lời ca dao về hoa sen còn phản ánh sự lãng mạn và bay bổng của các cặp đôi xưa.
1. Búp hoa sen lai láng giữa hồ,
Giơ tay muốn bẻ sợ trong chùa có sư
Có sư thì mặc có sư,
Giơ tay anh bẻ có hư anh đền.
2. Bấy lâu anh mắc đi mô,
Thả sen không thấy tới hồ thăm sen
Bấy lâu anh bận việc nhà,
Tai nghe phảng phất em đà có đôi.
Tưởng thả sen thì bông tươi lá tốt,
Ai hay nửa chừng lá rụng, bông khô
Không còn sinh hoa nở nhụy, nỏ đáo tới hồ làm chi!
3. Bao giờ cho được thành đôi
Như sen Tịnh Đế một chồi hai bông.
4. Chàng ơi cho thiếp làm quen
Kẻo thiếp lơ lửng như sen giữa hồ.
5. Làm quen mà nỏ nên quen
Lênh đênh mặt nước như sen thả hồ.
6. Vịt tàu xuống tắm ao sen
Trời ơi! Lâu quá mới gặp em một lần.
7. Bấy lâu còn lạ chưa quen
Hỏi hồ đã có hoa sen chưa hồ?
Hồ còn leo lẻo nước trong
Bấy lâu chỉ dốc một lòng đợi sen.
8. Sen xa hồ, sen khô, hồ cạn,
Liễu xa đào, liễu ngả, đào nghiêng.
Anh xa em, như bến xa thuyền,
Như Thúy Kiều xa Kim Trọng, biết mấy niên cho tái hồi.
9. Ngày thời ngậm búp hoa sen
Đêm thời em gạt ngọn đèn em trông.
10. Sen xa hồ sen khô hồ cạn,
Lựu xa đào lựu ngả lựu nghiêng.
Vàng cầm trên tay rớt xuống không phiền,
Chỉ phiền một nỗi tơ duyên không tròn.
11. Gương kia nỡ để bụi nhòa,
Sông có Nhị Hà núi có Tản Viên.
Thế kia sao để lỡ duyên,
Trăng còn soi mãi vùng sen Tây Hồ.
12. Thương chồng nấu cháo le le.
Nấu canh bông bí, nấu chè hạt sen.
13. Đưa chân sa xuống ruộng đầm
Đắng cay chịu vậy trót nhầm thì thôi
Chàng từ, thiếp cũng xin thôi
Hồ sen tát cạn, ai hôi thì vào.
14. Ngắt bông sen, còn vương tơ óng,
Cắt dây tình, nào có dao đâu!
15. Chiều chiều vịt lội bàu sen,
Để anh lên xuống làm quen ít ngày.
16. Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen
Em được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà?
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu
Áo anh sứt chỉ đã lâu
Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.
Khâu rồi anh sẽ trả công
Đến lúc có chồng anh lại giúp cho
Giúp em một thúng xôi vò
Một con lợn béo, một vò rượu tăm.
Giúp cho đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp, đôi tằm em đeo
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.
17. Lá này gọi là xoan đào,
Tương tư gọi nó thế nào, hở em?
Lá khoai anh ngỡ lá sen,
Bóng trăng anh ngỡ bóng đèn anh khêu.
18. Tiếc bông sen nở chen bông súng
Con chim phụng hoàng đậu trúng nhành tùng khô.
Xem thêm:
130 Câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về tình yêu đôi lứa
32 câu thành ngữ Trung Quốc về tình yêu đôi lứa hay và ý nghĩa
75 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về tình nghĩa vợ chồng sâu sắc
4. Những câu thành ngữ, tục ngữ về hoa sen
Cũng như những câu thành ngữ, tục ngữ xưa, thành ngữ, tục ngữ về hoa sen đúc kết những kinh nghiệm sống, lời dạy của cha ông ta. Thông qua vẻ đẹp đầy hương, sắc của hoa sen, những bài học và hàm ý răn dạy được truyền đạt đơn giản và dễ dàng.
1. Bút trổ hoa sen: Ý chỉ người có văn tài lỗi lạc, mỗi câu văn câu thơ viết ra như một đóa sen nở trên giấy.
2. Áo ấu quần liên: Áo ấu là áo bằng lá cây ấu, loài cây mọc dưới nước, củ đen hai sừng nhọn, chứa nhiều bột trắng; Quần liên: Quần bằng lá cây sen. Câu tục ngữ ám chỉ người sống ẩn dật cách biệt với cuộc sống thế tục.
3. Đào hồ thả sen, làm men ủ bột: Câu tục ngữ hàm chứa hai lớp nghĩa. Nghĩa đen là muốn thả sen thì phải đào hồ, muốn làm men phải ủ bột. Còn nghĩa bóng là phải đầu tư, khổ công rèn luyện mới có kết quả mong muốn.
4. Hay không lây hèn, sen không lây bùn: Tục ngữ nói người thật sự có tài đức thì không bị ảnh hưởng do gần người xấu.
5. Đào tơ sen ngó: Chỉ người đang tuổi thanh xuân.
Trên đây là tổng hợp những câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao về hoa sen. Hy vọng những gợi ý này sẽ giúp quý độc giả có thêm những kiến thức mới cũng như tăng thêm tình yêu dành cho loài hoa có sắc lẫn hương, thanh tao và thuần khiết này.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet